Doğum Sonrası Depresyon (Postpartum) Nedir?

Bir bebeğin dünyaya gelmesi aslında tam anlamıyla bir mucizedir. Anne karnında büyüyüp gelişmesi, dünyaya gözlerini açması ve tüm bu süreçler genellikle heyecan vericidir. Özellikle bu süreçte anne ve baba adaylarının çok farklı hisler içinde olmaları gayet doğaldır. Örneğin heyecan ve mutluluğun yanında endişe ve korku da duyulabilmektedir. Fakat bu, anne ve bebeğin sağlığı için duyulan endişeden öteye geçmemelidir. Doğum gerçekleştikten sonra anne, olağan dışı ruh hali değişimi yaşadıysa doğum sonrası depresyon ihtimali düşünülmelidir. Bir depresyon türü olarak bilinen postpartum nedir? Doğum sonrası depresyon belirtileri nelerdir? Bu soruların cevapları yazımızda.

Postpartum Nedir

Doğum sonrası depresyon, diğer adıyla postpartum depresyonu, doğum sonrası annenin ruh halinde değişimlerin yaşandığı bir depresyon türüdür. Sıklıkla ‘bebek hüznü’ adı verilen kısa süreli üzüntü durumuyla karıştırılmaktadır. Bebek hüznü, doğumu takip eden iki veya üç gün içinde başlar ve iki hafta içinde sona ermesi gerekir. Bu süreçte anne üzüntü, kaygı, endişe ve yorgunluk hisseder. Bunlara ek olarak uyuma güçlüğü ve ağlama nöbetleri de görülebilmektedir. Daha önce belirttiğimiz gibi bu belirtilerin şiddetli olmaması ve doğumdan en fazla iki hafta sonra sona ermesi beklenir. Sonrasında anne, kendi normal ruh haline geri dönerek bebeğiyle bağ kurar ve sağlıklı bir şekilde hayatına devam eder. Ancak bu üzgün ve endişeli ruh halinin devam etmesi ve bunlara ek olarak başka belirtilerin başlaması doğum sonrası olağan süreç içinde yer almaz. Böyle bir durumda annenin doğum sonrası depresyon yaşadığından şüphe duymak gerekebilir.
Doğum sonrası depresyon, bebek hüznünden daha uzun sürmekle birlikte, daha şiddetli belirtiler gösterir. Postpartum nedir sorusuna cevap verirken, aynı zamanda ne şekilde belirti gösterdiğine de değineceğiz. Ayrıca endişelerinizi gidermek adına doğum sonrası depresyon belirtilerinin yanı sıra bebek hüznü belirtilerine de yazımızda yer vereceğiz. Böylece kendinizi daha net gözlemleyebilir ve gerekli önlemleri alabilirsiniz.

Bebek Hüznü Belirtileri

• Üzgün hissetmek
• Boş veya boşlukta hissetmek
• Kaygı ve endişe duymak
• Ağlama nöbetleri
• Uyku bozukluğu/uyuma güçlüğü
• Sinirlilik hali
• Bunalmış hissetmek
  Bu ruh hali değişimlerinin doğum sonrası birkaç hafta içinde kendiliğinden geçmesi beklenir. Eğer iki haftadan fazla sürdüyse postpartum depresyonu (doğum sonrası süreç) yaşıyor olabilirsiniz.

Doğum Sonrası Depresyon

• Yoğun üzüntü ve mutsuzluk hali
• Kaygılı ve endişeli olmak
• Anksiyete ve panik ataklar yaşamak
• Huzursuz ve bunalmış hissetmek
• Odaklanma ve konsantrasyon zorluğu
• Uyuma güçlüğü (uyuyamama veya fazla uyuma)
• İştah kaybı ya da aşırı yeme
• Umutsuzluğa ve karamsarlığa kapılmak
• Keyif alınan aktivitelerden artık keyif almamaya başlamak
• Yakın çevreden ve diğer insanlardan uzaklaşmak
• Suçluluk duygusu, yetersizlik hissi
• İyi bir anne olamayacağını düşünmek
• Şiddetli ve sürekli yorgunluk
• Günlük aktiviteleri aksatmak,
• Bebekle bağ kurmakta zorluk yaşamak
• Sık sık ağlama nöbetleri
• Sinirlilik ve öfkeli tavırlar sergilemek
• Bebeğe karşı ilgisizlik
  Bunlara ek olarak, daha nadir görülen bir takım ciddi belirtiler de vardır. Bunlar;<-leveltext=”” data-font=”Symbol” data-listid=”2″ aria-setsize=”-1″ data-aria-posinset=”26″ data-aria-level=”1″>Bebeğe ya da kendine zarar verme düşüncesi/girişimi 

• Olmayan sesler duymak ve var olmayan şeyler görmek/halüsinasyon 
• İntihar düşünceleri/intihar girişimi 
• Bebek ile ilgili takıntılı düşünceler/paranoya 
• Yoğun zihin karışıklığı 

Bu belirtiler nadir görülmekle birlikte, çok ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Dolayısıyla kişinin hem kendisi hem de yakınları tarafından gözlemlenmesi ve vakit kaybetmeden doktoruna bilgi verilmesi gerekmektedir. Bu, zamanında müdahale edilmesi ve istenmeyen durumların önüne geçilmesi açısından oldukça önemlidir. 

Doğum sonrası depresyon belirtilerini genel hatlarıyla yukarıdaki şekilde sıralayabiliriz. Bu belirtilerden birini veya birkaçını kendinizde gözlemlediyseniz postpartum depresyonu yaşıyor olabilirsiniz. Bu durumun kişilik veya karakterle ilgisi yoktur. Benzer şekilde postpartum depresyonu yaşamak güçsüzlük veya zayıflık göstergesi de değildir. Bunu yalnızca doğum sonrası gelişen bir komplikasyon olarak düşünebiliriz. Dolayısıyla belirtileri gözlemleyip vakit kaybetmeden doktorunuza danıştığınızda tedavisi mümkündür.  

Özetle postpartum nedir sorusunun cevabı, doğum sonrası veya hamilelik döneminde başlayıp annede uzun süreli belirtiler gösterebilen psikolojik bir rahatsızlık şeklindedir. Bu süreçte anne, depresyon nedeniyle bebeğine yeterince ilgi gösteremez, onu sevmediğini ve istemediğini düşünmeye başlar. Bunun sonucunda da depresyona ek olarak yoğun suçluluk duygusu yaşar. Ayrıca kendine ve herkese şüpheyle yaklaşarak paranoya duygusu geliştirebilir. Tüm bunların doğum sonrası depresyonun getirdiği sonuçlar olduğunun farkında olmak önemlidir. Yalnızca postpartum yaşayan kişi değil; yakın çevresi de bu konuda bilinçli ve farkındalık sahibi olmalıdır. 

Doğum Sonrası Depresyon Neden olur? 

Postpartum nedir ve neden olur sorusuna birden fazla cevap verebiliriz. Öncelikle hamilelik ve doğum sonrası süreçte kadın vücudu birçok değişikliğe uğrar. Yalnızca bedensel açıdan değil, ruhsal açıdan da farklılıklar gözlemek mümkündür. Bunlara ek olarak hamilelikte yaşanan hormonal değişimler kişinin ruh halini de etkilemektedir. Hamilelik süresince östrojen ve progesteron isimli kadınlık hormonları en üst seviyelerindedir. Doğum sonrası bu hormonlar ani bir şekilde düşüşe geçerek hamilelik öncesi seviyelerine ulaşırlar. Özetle doğuma geçiş evresinde ve doğumdan hemen sonra kadınların hormonlarında kuvvetli dalgalanmalar olur. Bu dalgalanmalar depresyonu tetikleyebilmektedir. Bunu doğum sonrası depresyonun ilk nedeni olarak sayabiliriz. 

Postpartum depresyonunun bir diğer nedeni de kişinin hayatına dahil olan bebekle birlikte gerçekleşen ani değişikliktir. Örneğin bir bebeğin hayatına girmesiyle yaşamaya başladığı uykusuzluk stres yaratabilir. Ek olarak annenin evde veya dışarda gerçekleştirdiği günlük rutinlerin değişmesi, aksaması da stresi tetikleyebilir. Benzer şekilde bebek sahibi olmadan önceki hayatını düşünüp yaşadığı büyük değişimi görmek onu endişelendirebilir. Ayrıca doğum yapmış kadın kendi vücudundaki olağan değişikliklerden rahatsızlık duyabilir; kendini çirkin veya bakımsız hissedebilir. Tüm bunlar stresi ve depresyonu tetikleyen durumlardır. 

Bebek sahibi olmak her ne kadar güzel bir duygu olsa da bir bebeğin bakımını ve sorumluluğunu almak bazen endişe verir. İşte doğum sonrası depresyonun nedenlerinden biri de budur. Anne adayı daha hamileyken bile iyi bir anne olamama korkusu yaşayabilmektedir. Bu durum hamilelik sırasında da doğum sonrasında da ortaya çıkabilir ve kaygı seviyesi giderek yükselir. Bebekle yeterince ilgilenemeyeceğini düşünmek, ona iyi bakamayacağı hissi, depresyonu önemli ölçüde tetikler. 

Doğum Sonrası Depresyon Riski Hakkında Birkaç Bilgi 

Öncelikle doğum sonrası depresyonun her kadının başına gelmesi olasıdır. Ancak bu riski artıran bazı durumlar vardır. Örneğin kişinin geçmişinde bir kez de olsa postpartum depresyonu yaşamış olması tekrar yaşama riskini artırmaktadır. Yalnızca postpartum değil, diğer depresyon türlerinden herhangi birini yaşamış olmak da bu riski artırabilmektedir. Ayrıca kişinin ailesinde depresyon ve geçmişi bulunan bireylerin varlığı da bu açıdan risk faktörüdür.  

Hamilelik ve doğum süreçlerinde kadının yaşayacağı herhangi bir sağlık sorunu da stresi tetikleyerek doğum sonrası depresyon olasılığını artırmaktadır. Özellikle stres ciddi bir etkendir. Strese neden olabilecek ailevi sorunlar, maddi problemler, istenmeyen gebelik gibi durumlar depresyon olasılığını artırır. Dahası annenin hamilelik ve doğum süreci boyunca çevresinde destek görebileceği birilerinin olmaması da depresyona girme riskini artırmaktadır.  

Doğum Sonrası Depresyon Tedavisi 

Hamileyken ya da bebeğinizi kucağınıza aldıktan sonra yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunu düşünüyor ve kendinizi iyi hissetmiyorsanız yardım almaktan çekinmeyin. Bunun en iyi ve en güvenilir yolu bir psikoloğa danışmaktır. Psikologlar çeşitli alanlarda uzmanlıklar geliştirmiş kişilerdir ve size bu süreçte ihtiyacınız olan desteği mutlaka sağlayacaktır. Dolayısıyla doğum sonrası depresyon belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız, psikoloğunuzu ziyaret etmelisiniz. 

Terapiye ek olarak doktorunuz tedaviyi ilaçla desteklemeyi düşünebilir. Doktorunuz hamileliğinizi ve emzirme durumunuzu göz önünde bulundurarak size en uygun ilacı reçete edecektir. 

Doğum Sonrası Depresyonla Başa Çıkabilmek İçin Öneriler 

Doğum sonrası depresyon yaşıyorsunuz ve bir uzmandan destek almaya karar verdiniz. Psikoloğunuzun size verdiği tavsiyelere ek olarak, bu süreçte daha iyi hissetmek ve stresle baş etmek için neler yapabileceğinize bir bakalım: 

• Konuşmaktan ve yardım talep etmekten çekinmeyin. Sizi iyi tanıyan ve seven, sizi dinleyen, güvendiğiniz insanlarla konuşun ve bir şeyler paylaşın. 
• İyi dinlenin. Gün içinde kaliteli bir dinlenme için kendinize zaman ayırın. 
• Gün içinde yapabileceğinizden fazla iş yapmayın. Benzer şekilde her şeyi tek başınıza yapmaya çalışmayın. Yakınlarınızdan yardım isteyin. 
• Keyif aldığınız aktivitelere zaman ayırmaya çalışın. Mümkün olduğunca dışarı çıkın, temiz hava alın ve sevdiklerinizle vakit geçirin. 
• Anne olmakla alakalı endişelerinizi gidermek adına annelik deneyimi olan birileriyle konuşun. Annelik hakkında araştırmalar yapın. Bilgi sahibi oldukça kaygılarınız azalacaktır. 
• Bebeğiniz hayatınıza dahil olduktan sonra, yaşam tarzınızda çok büyük değişiklikler yapmamaya çalışın. Ani değişimler stres yaratır. Eğer değiştirmeniz gereken bir şeyler varsa bunu kendiniz için mümkün olduğunca kolaylaştırın.  

En büyük destekçiniz her zaman kendinizdir. Ancak bebeğiniz hayatınıza girdikten sonra her şeyi tek başınıza halletmek zorunda değilsiniz. Duygularınızı, düşüncelerinizi anlatın, paylaşın. Doğum sonrası depresyon yaşadığınızı düşünüyor ya da bunu önlemek istiyorsanız bir uzmandan destek alın. Sonrasında ise bebeğinizle birlikte sağlıklı, mutlu ve sevgi dolu bir yaşam sürmeye başlayın. 

İstanbul psikolog listesini inceleyip, yorumları okuyarak randevu oluşturabilirsiniz. 

Ankara psikolog listesini inceleyip, yorumları okuyarak randevu oluşturabilirsiniz. 

İzmir psikolog listesini inceleyip, yorumları okuyarak randevu oluşturabilirsiniz. 

Bursa psikolog listesini inceleyip, yorumları okuyarak randevu oluşturabilirsiniz. 

Antalya psikolog listesini inceleyip, yorumları okuyarak randevu oluşturabilirsiniz.