Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi

Travma sonrası stres bozukluğu kişide aşırı korku duygusunu uyandıran, dehşete düşüren ve çaresizlik hissi yaşatan olağan dışı durumların oluşturduğu ruhsal travmalardır. Bu tür durumların kişide ya da herhangi bir yakınında olumsuz sonuçlarını olması ile korku ve dehşet hisleri daha çok ön plana çıkar.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?

Bireyler pek çok durumda travmatik olaylarla karşı karşıya gelir. Bu durumlar arasında doğal afetler, işkenceler, ölümler, savaş ve tecavüz yer alır. İnsanların hayatlarında beklenmedik ölümlerin ve hastalıkların ortaya çıkması travmatik olaylar için önemli bir örnektir. Bu tür travmatik durumları yaşayan ya da karşılaşılan bireyler travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilirler. Bu tür sorunları yaşayan bireyler şartlara ve bulundukları çevrelere uyum sağlamakta güçlük çekebilirler.

Travmatik olaylar nedeniyle zorluklarla karşılaşan bireyler iyi bir bakım ve tedavi ile daha olumlu duygular hissetmeye başlarlar. Ancak travmatik olaylar nedeniyle zorlanma bir belirtileri kötü bir duruma gelirse etkileri yıllarca sürebilir. Uzun süren bu durum travma sonrası stres bozukluğu için önemli bir belirtidir. Travma sonrası stres bozukluğunda yaşanan olaylar kişinin günlük yaşamına ve performansına ciddi şekilde etki eder. Post travmatik stres bozukluğu ortaya çıktıktan sonra etkili bir şekilde tedavi alındığında semptomlar azalır ve bireyin yaşamsal işlevi artar.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Her insanda yaşanan olaylar nedeniyle post travmatik stres bozukluğu gelişebilir. Özellikle de deprem sel ve yangın gibi doğal afetlere maruz kalmak bu soruna neden olan en önemli faktörler arasındadır. Bu soruna neden olan en önemli faktörlerden biri de savaş ve işkencelerdir. Özellikle de ülkemize gelen pek çok mülteci çocuk ve bireyde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri gözlenmektedir. Ayrıca son dönemde sıklıkla karşılaşılan cinsel tacizler ve tecavüz gibi durumlar travma sonrası stres bozukluğunun muhtemel nedenleri arasında yer alır.

Bu nedenlerle travma sonrası stres bozukluğu yaşansa da herkes bu sorunu yaşamayabilir. Bu nedenle bozukluğun gelişmesine neden olan farklı faktörler söz konusudur. Kişiler arasındaki farklılıklar stres bozukluğu yaşamaya neden olur. Travma sonrası stres bozukluğu yaşamaya neden olabilecek riskli faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Yoğun bir şekilde travmaya maruz kalmak,
• Çocukluk çağında istismar gibi travmalar yaşamak,
• Travmatik olaylara şahit olunabilecek mesleklere sahip olmak,
• Kaygı bozukluğu ya da depresyon gibi farklı psikolojik sorunların varlığı,
• Alkol ya da uyuşturucu bağımlılığının olması,
• Aile ve arkadaşlar tarafından sağlanan sosyal destek sisteminin olmaması bu faktörler arasında yer alır.

Travmatik olaylar yaşayan ve yukarıdaki özelliklere sahip olan pek çok birey travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Travma yaşayan pek çok kişi farklı belirtiler gösterir. Travmaların insanları sosyal ve psikolojik olarak etkilemesi nedeniyle bu sorunların ortaya çıkması normal kabul edilebilir. Ancak post travmatik stres bozukluğu yaşayan kişilerde farklı belirtiler ortaya çıkar ve yoğun bir şekilde hissedilir. Travma sonrası stres bozukluğunda kişiler iş yaşamında, ilişkilerinde, sağlığında ve günlük aktivitelerinde problemler yaşar. Kişinin temel motivasyonunu ve performansını ciddi şekilde etkiler. Bu problemle karşı karşıya kalan kişilerin belirtileri bir ay içerisinde ortaya çıkabileceği gibi bazı durumlarda yıllar sonra da ortaya çıkabilir.

Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri yaşayan kişilerde aynı şekilde görülmez. Bazı kişiler yeniden yaşama, hatırlama, yüksek uyarılma ya da duygusal durumdaki olumsuz değişiklikler gibi durumlar yaşar. Kişiler arasında belirtiler farklılık gösterse de bu bozukluğun temel belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

• Uyku sorunları yaşamak,
• Geceleri kabuslar görmek,
• Travmatik olayı sık sık hatırlamak,
• Yaşanan travmatik olayın sürekli tekrar yaşanacağını düşünmek ve bu korkuyu hissetmek,
• Yaşanan olaylar nedeniyle hızlı bir şekilde irkilme,
• Olaylara karşı çabuk bir şekilde öfke tepkileri gösterme,
• Gelecek yaşam ile ilgili planların yapılamaması,
• Hayata, olaylara ve kişilere karşı yabancılaşma,
• Travmatik olayı hatırladığında huzursuzluk hissetme ve bu durumdan kaçınmak isteme görülen temel belirtiler arasında sayılabilir.

Kişiler bu belirtileri gösterdiğinde yardım almaya yönlendirilmelidir. Herhangi bir yardım almadan ve desteklenmeden bu durumların ortadan kalkması mümkün değildir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tanı Yöntemleri

Travmatik olay yaşayan bireyler tıbbi bir kontrolden geçirilir. Uzman bir doktor tarafından kişinin fiziksel ve psikolojik kontrolü sağlanır. Kişinin değerlendirilmesi için bir psikiyatri tarafından değerlendirilmesi de uygun olacaktır. Kişide posttravma sonrası stres bozukluğu olup olmadığını psikiyatri servisleri tanılayabilir. Travmatik olaylardan neredeyse herkes etkilendiği için duygusal olarak zorluk yaşayan herkes bu bozukluğa sahip değildir. Bu nedenle tanı için iyi bir gözlem gerekir.

Bozukluğun tanısında genel olarak yaşanan sorunların bir aydan daha fazla devam etmesi gerekir. Bu bozukluk nedeniyle özellikle sosyal hayatta işlevlerin bozulması ve gerekli becerilerin gösterilememesi gerekir. Ayrıca bu sorunun çalışma ortamını ve ilişkileri de olumsuz şekilde etkilemesi beklenir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi

Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için pek çok kişi profesyonel yardım alarak günlük yaşamına ve işlevlerine devam edebilir. Bu sorun nedeniyle sosyal becerilerde ve iş yaşamında oluşan işlev kayıpları profesyonel bir yardımla tamamlanacaktır. Alınabilecek profesyonel yardımlar şu şekildedir:

Psikoterapi: Travma sonrası stres bozukluğunun başarılı bir şekilde çözülmesinde psikoterapi en etkili yöntemlerden birisidir. Psikoterapi sayesinde stres yaşayan bireyler günlük yaşamlarında sorunlarla başa çıkabilmeyi ve travmatik olayla ilgili duygu-düşüncelerini bastırmamayı fark eder. Bu sorunun çözülmesinde genel olarak Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımları tercih edilir.

EMDR Tekniği: Bu teknik göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme temeline dayanır. Bu nedenle de stres bozukluğu yaşandığında en etkili ve aktif teknikler arasında tercih edilir.

İlaç Tedavisi: Yoğun şekilde stres yaşayan ve sorunları büyüyen danışanlar için ilaç tedavisi de kullanılabilir. Ancak ilaç tedavisi terapinin önüne konulmamalıdır. İyi bir psikoterapi tekniği sayesinde travmatik yaşantı ile ilgili kişinin algıları değiştirilir. Ayrıca post travmatik stres bozukluğu yaşayan kişilerin sosyal destek sistemlerinin de gelişmesi gerekir. Özellikle aile ve arkadaş çevresinin destekleyici tutumları sayesinde bu kişilerin duygu ve düşünceleri daha olumlu bir hale gelir.

Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için Türkiye’nin sağlık ve doktor arama platformu DoktorBilgini.com ile şehrinizde bulunan uzmanları inceleyin ve kolay randevu alın.

Psikolog listesi: https://doktorbilgini.com/psikoloji/

Psikiyatri doktorları listesi: https://doktorbilgini.com/psikiyatri/