Üroloji

Prostat Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Prostat, erkeklerin pelvisinde bulunan ceviz büyüklüğünde salgı bezidir. Yaklaşık 20 gram ağılındadır. Ancak yaşla beraber büyür. İç kısmı bez yapıdadır ve dış kısmında bezi çevreleyen bir kapsül vardır. Meniyi besleyen bir sıvı salgılar. Bu sebeple üreme sistemi için önemlidir. Prostatit (Prostat İltihabı), BPH (İyi huylu prostat büyümesi) ve Prostat Kanseri olmak üzere üç tip hastalığı vardır. Ancak prostat kanseri Dünya’da erkeklerde en çok görülen kanser türüdür. Bununla birlikte yaklaşık olarak 9 erkekten 1’ine prostat kanseri teşhisi konmaktadır. Bu yüzden ailede prostat kanseri öyküsü olan erkeklerde 40 yaşından itibaren, genel olarak 50 yaşından itibaren en az yılda bir kez düzenli olarak muayene olması gerekmektedir.

Prostat Kanseri Nedir?

Prostat Kanseri, prostat bezinde gelişen kanser türüdür. Fakat bazı durumlarda hastalık belirtileri hiç görülmemektedir. Üstelik gizli olarak ilerleyebilmektedir. Bundan dolayı tedavisi için erken teşhis çok önemlidir. Çünkü ilerleyen evrelerde daha kolay tedavi yöntemleri için geç kalınmış olabilmektedir. Bu yüzdendir ki erken teşhis için düzenli muayene çok önemlidir.

Prostat Kanseri Neden Olur?

Prostat kanserine neyin neden olduğu tıp dünyası tarafından bilinmemektedir.

Prostatta bulunan hücrelerin DNA’larında değişiklikler görüldüğünde süreç başlamaktadır. Hücrelerin DNA’sı hücreye ne yapması gerektiği konusunda talimatlar vermektedir. Kanserli hücre DNA’sı normal hücrelerden daha hızlı büyümesini ve bölünmesini söyler. Diğer hücreler ölürken, bu farklı olan hücreler yaşamaya devam etmektedir.

Biriken bu hücreler yakınların bulunan dokularada zarar vermek için bir tümör oluşturmaktadır. Zamanla bu farklı hücreler vücudun diğer bölgelerinde yayılmaktadır.

Risk Faktörleri

Yaş: Ailede prostat kanseri öyküsü olan erkeklerde 40 yaşından sonra, genel olarak 50 yaşından sonra prostat kanseri olma riski dünya genelinde çok fazladır.

Aile: Dünya genelinde yapılan araştırmalara göre prostat kanseri görülen hastaların yaklaşık olarak %20’sinden fazlasında aile geçmiş öyküsünde prostat kanseri görülmektedir. Bu sebeple birinci derece erkek akrabasına teşhis konan erkeklerde risk yüzdesi 2-3 kat daha artmaktadır. Kanser teşhisi konan akraba sayısı arttıkça bu yüzde daha da artmaktadır.

Erkeklik hormonu (Androjen): Kanser hücreleri erkeklik hormonu androjen ile beslenmektedir. Hastalığın hızlı ilerlemesinde bu hormon etkildir. Aynı zamanda tedavi sırasında hormonal tedavide uygulanmaktadır.

Hareketsiz yaşam (Sedanter): Hareketsiz bir yaşama sahip olan erkeklerde daha sık görülebilmektedir.

Irk: Irk prostat kanseri risk faktörleri arasında önemli bir etkendir. Örnek vermek gerekirse siyahi bir erkeğin prostat kanseri olma ihtimali beyaz bir erkeğe göre daha yüksektir. Ayrıca Asyalı erkeklerin Kuzey Amerika ya da Kuzey Avrupa’da yaşayan erkeklere göre hastalığa yakalanma risk yüzdesi daha düşüktür.

Sağlıksız Beslenme: Hayvani gıdaların tüketimi ve sağlıksız beslenme erkeklerde bu hastalığa yakalanma riskini yükseltmektedir.

Prostat Kanseri Öldürür mü?

Erken teşhisin önemi ile birlikte prostat kanseri tedavi edilebilen bir hastalıktır. İleri seviyede bazı tedavi yöntemleri için geç kalınmış olabilmektedir. Vücudunun diğer kısımları sıçraması ile tedavi yöntemi daha da zorlaşabilmektedir.

Prostat Kanseri Belirtileri

Prostat kanseri hiçbir belirti vermeden sinsi ve hızlı bir şekilde ilerleyebilmektedir. Ancak aşağıda bulunan belirtiler sadece bu hastalığa özgü değildir. İyi huylu prostat büyümeside olabilmektedir.

İdrar yapma güçlüğü
İdrar akış hızının azalması
Sık idrar çıkma
Geceleri idrar kalma
Menide ve idrarda kan görülmesi
Kemik ağrıları
Bazen sertleşme bozukluğu
Prostat büyümesi ile ilişkili olarak otururken rahatsızlık ya da ağrı

Kanser prostat dışına yayıldıysa aşağıdaki belirtileri içerebilmektedir.

Kemiklerde ağrı
Bacaklarda ya da ayaklarda şişme veya sıvı birikmesi
Nedensiz kilo kaybı
Yorgunluk
Boşaltım sisteminde değişiklik

Yukarıdaki belirtileri sık yaşıyorsanız ve değişikliklerden endişe ediyorsanız üroloji doktoruna başvurmanızda fayda vardır.

Tanı

Prostat kanseri tanısı, kanda PSA (prostat spesifik antijen) testi ve parmakla rektal muayene ile yapılan kontrollerde anormallik varsa biyopsi alınarak konur.

PSA ( Prostat Spesifik Antijen ): PSA testi için koldan kan örneği alınmaktadır. Böylelikle prostat bezinin doğal olarak üretmekte olduğu madde olan PSA analiz edilebilmektedir. PSA testinin yüksek olması, prostat enfeksiyonu, iltihaplanma, iyi huylu büyüme ya da kansere işaret edebilmektedir.

Parmakla Rektal Muayene: Dünya genelinde en yaygın görülen prostat muayenesidir. Makattan parmakla hastanın prostatına dokunulur. Bu yöntem ile prostatın büyüklüğü kontrol edilmektedir.

Prostat Biyopsisi: Prostatın çeşitli bölgelerinden, rektuma yerleştirilen bir cihaz ile parçalar alınmaktadır. Böylelikle bu parçalar mikroskop altında incelenmektedir ve testler yapılmaktadır. Bu alınan parçalarda kanser hücrelerin varlığı incelenmektedir. Biyopsi lokal anastezi ile yapılmaktadır ve hastane yatışı gerektirmemektedir.

Dünya genelinde teknolojinin gelişmesi ile birlikte biyopsi yöntemleri de çok gelişmiştir. Bu sayede hastalığın tanı doğruluğu daha kolay sağlanabilmektedir.

Görüntüleme: Her evre ve her düzey tümörde görüntüleme gerekmez. Transrektal ultrasonografi, multiparametrik prostat MR’ı, kemik sintigrafisi ve PET tomografi (PSMA-PET) yapılabilir.

Erken Teşhisin Önemi

Prostat kanserinde erken teşhis çok önemlidir. Çünkü hastalık belirti göstermeden hızla ilerleyebilmektedir. Bu sebeple belirli yaşa gelmiş erkeklerin kesinlikle kontrollerini yaptırması gerekmektedir. Aksi taktirde bazı tedavi yöntemleri için geç kalınabilmektedir.

Prostat Kanseri Evreleri

Prostat kanseri patolojik ve klinik olarak evrelendirmektedir. Bu evreler sonucunda tedavi yöntemi belirlenmektedir.

Tümörün prostat içindeki yayılımı
Boyutu
Lenf bezlerine yayılıp yayılmadığı
Vücudun diğer bölgelerine yayılması

1.Evre ve 2.Evre: Prostata sınırlıdır. Kapsülü aşmamıştır.

3:Evre: Prostat kapsülünü aşmış ve seminal beze ulaşmıştır.

4:Evre: Kanser hücreleri komşu organlara yayılmıştır.

‘’ Kanser hastalığı her ne kadar evrelere ayrılsa da tüm evrelerinde hayati önem taşımaktadır. ‘’

Prostat Kanseri Tedavisi

Prostat kanseri, erken teşhisle beraber tedavisi mümkün bir hastalıktır. Ancak tedavi kararını vermede hastalığın evresi, biyopsi sonucu, muayene bulguları ve PSA değeri etkilidir. Tedavi yöntemleri olarak;

Bekle-gör tedavisi: Aktif tedavi verilmez hastalığın durumu ve şikayetlere göre tedavi edilmektedir.
Aktif izleme: Çok düşük evreli düşük dereceli hastalıkta tedavi verilmez aralıklı biyopsi ile takip edilir ilerleme olursa cerrahi gibi daha kesin tedavilere geçilmektedir.
Cerrahi (Redikal, Prostatektomi)
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
Hormon tedavisi

Yayılmamış (lokalize-kapsül içinde) hastalıkta en etkili tedavi cerrahidir. Ancak cerrahide prostatın tamamı ve gerekirse lenf bezleri alınmalıdır. Fakat bundan sonraki seçenekler radyoterapi ve radyoterapi ile beraber hormon tedavisi olabilmektedir. Son olarak daha ileri evlerde hormon tedavisi ile birlikte kemoterapi uygulanabilmektedir.

Cerrahi tedavi açık, laparoskopik veya robotik olarak uygulanabilir. Tüm tekniklerin hastalığa katkısı benzer olmakla beraber yan etkiler ve cerraha verdiği konfor açısından robotik cerrahiyi ön plana çıkarmaktadır.

Robotik Prostatektomi Nasıl Yapılır?

Hasta sırtüstü ve bir miktar başaşağı pozisyonunda yatar. Hassas sinir bölgelerinin hasar görmemesi için (kollar, omuz ve bacaklar) bu noktalara destek sağlanır. Ardından hasta temizliği ve steril malzemelerle örtülmesi işlemi yapılır. Daha sonra iğne yardımı ile karna girilerek gaz verilir ve karın şişirilir. Karın şiştikten sonra kamera ve robotun kullarının bağlanacağı portlar girilir.

Bu portlara robot bağlanmaktadır. Ameliyatta kullanılmakta olan robot malzemeleri (makas,tutucu vb) bu portlar vasıtası ile karna iteklenmektedir.

Sonra cerrah konsola oturur ve buradan ameliyatı yapar.

Ameliyat bitiminde göbek üstüne küçük bir kesi yapılarak prostat çıkarılmaktadır.

Robotik cerrahi ünitesi başlıca 3 malzemeden oluşur.

Cerrahın oturduğu ve ameliyatı kumanda ettiği konsol
Hastaya bağlanan ve aletlerin kullanıldığı ünite
Asistanın ve hemşirenin ameliyatı izleyebildiği ve üzerinde yardımcı ünitelerin (koter, kamera ünitesi vb) olduğu bir cihaz.

Prostat Kanseri Robotik Cerrahi Avantajları

Daha kısa hastanede yatış süresi
Daha az kanama. Buna bağlı olarak daha düşük kan verme oranı.
Sosyal aktivitelere daha hızlı dönüş
Küçük kesi ve daha az ağrı
Daha az idrar kaçırma ve ereksiyon problemidir.

Yazar : Prof Dr Serkan Altınova

Not: Prostat kanseri erkeklerde ciddi ve hayati önem taşıyan bir rahatsızlıktır. Bu sebeple düzenli kontroller için üroloji doktoruna muayene olunmalıdır. İhmal edilmemelidir.

Ankara üroloji doktorları listesini inceleyin. Yorumları okuyup hemen randevu alın.